به گزارش واحد خبر روابط عمومی دانشگاه قم آیت‌الله علیرضا اعرافی، در مراسم اختتامیه همایش ملی علوم انسانی اسلامی در افق بیانیه گام دوم انقلاب که امروز دوشنبه 24 آذرماه در دانشگاه قم برگزار شد، در آغاز به اولین توصیه این بیانیه درباره «علم و پژوهش» اشاره کرد و گفت: دانش، آشکارترین وسیله عزت و قدرت کشور است. روی دیگر دانایی، توانایی است. دنیای غرب به برکت دانش خود بود که توانست ثروت و نفوذ و قدرت دویست ساله فراهم کند، اما با وجود تهیدستی در بنیان‌های اخلاقی و اعتقادی، سبک زندگی خود را به جوامع تحمیل کرد.

آیت الله اعرافی با بیان اینکه علم و فناوری بی‌ریشه در نگاه فلسفی و اخلاقی شکل نمی‌گیرد، اظهار کرد: اگر کسی تصور کند علوم انسانی، پایه و فناوری بدون ابتنا بر فلسفه بنیادی شکل می‌گیرد، تصور غلطی است. هر اقدام تجربی و علمی ریشه در اندیشه فلسفی و اخلاقی دارد.

رئیس حوزه‌های علمیه با اشاره به تهیدستی فلسفی تمدن غرب، افزود: بنیان فلسفی پس از رنسانس در غرب، مخدوش و قابل نقد است. علم و فناوری غرب تحت تأثیر این اندیشه فلسفی و اخلاق غالب قرار دارد و در به‌کارگیری آن اثر گذاشته است.

وی با بیان اینکه روح بیانیه گام دوم، شکل‌گیری علوم انسانی در بستر اندیشه اسلامی است، گفت: اگر در مسیر تمدن حرکت می‌کنیم، الگوی متفاوت نیاز داریم و روح آن علوم انسانی اسلامی است. این رسالت حوزه و دانشگاه است.

آیت الله اعرافی با اشاره به ضعف‌های موجود در این مسیر، اظهار کرد: هم در حوزه و هم در دانشگاه در این زمینه ضعف داریم. تا زمانی که درآمیختگی دقیقی بین این دو اتفاق نیفتد، الگوهای جدیدی نخواهیم داشت.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به الزامات حرکت به سمت علوم انسانی اسلامی پرداخت و گفت: یکی از الزامات مهم، توسعه مرزهای دانش و علوم اسلامی است. این کار بر عهده حوزه است، اما بدون تعامل با تحولات علمی جدید و دانشگاه ممکن نیست.

رئیس حوزه‌های علمیه با مثال زدن از ضرورت توسعه فقه در زمینه‌های جدید، اظهار کرد: برای علوم انسانی اسلامی، تحول در فقه، فلسفه، کلام و تفسیر لازم است. به عنوان مثال، ما به فقه تربیت، فقه محیط زیست و کتاب‌های جدید فقهی نیاز داریم. این توسعه بدون ارتباط با رشته‌های دانشگاهی و پرسش‌های جدید ممکن نیست.

وی با اشاره به تجربه شخصی خود در توسعه فقه تربیتی، گفت: حدود سی سال است روی فقه تربیت کار می‌کنم. این کار نشان داد که فقه موجود برای پاسخ به مسائل علوم تربیتی امروز کافی نیست و باید بسط یابد.

آیت الله اعرافی به حوزه‌های نوین مانند هوش مصنوعی نیز اشاره و بیان کرد: هوش مصنوعی بنیان‌های فلسفی، کلامی، فقهی و اخلاقی مهمی دارد. حوزه و دانشگاه باید از هم اکنون درباره ارتباط آن با اندیشه اسلامی فکر کنند. در این زمینه پروژه‌هایی مانند فلسفه، فقه و اخلاق هوش مصنوعی با نگاه اسلامی آغاز شده است.

وی در پایان با اشاره به اهمیت بیانیه گام دوم، اظهار کرد: این بیانیه فوق راهبردی و پر راز و رمز است. هر چه برای آن کار کنیم کم است. انقلاب اسلامی کلان‌نظریه‌ای ارائه داده که توانسته دوگانه‌های به ظاهر متناقض را جمع کند و این در بیانیه منعکس شده است.